HAARWERK

Het materiaal waar ik mee werk geeft vaak de vorm en betekenis tijdens het maken aan. Nu ben ik in de ban van afgeknipt haar. Welke betekenis heeft het afgeknipt nog? Wanneer en waarom is het afstotend? Heeft haar voor iedereen dezelfde betekenis in elke cultuur en elke tijd? Voor mij is het haar een zacht, sterk, licht en transparant materiaal waar ik iets nieuws mee creëer.

error: Inhoud is beveiligd !!

HAARWERK

Vanuit een grafische achtergond en het fotograferen van objecten die haar fascineerden, is zij de laatste jaren 3-dimensionaal gaan werken. Dat betekent altijd dat je werkt met materiaal dat eigen mogelijkheden en onmogelijkheden heeft: hout kun je niet zo makkelijk buigen bijvoorbeeld, terwijl textiel of haar niet uit zichzelf rechtop blijven staan. 

Misschien onbewust, maar alle mensen in elke cultuur hechten belang aan hun haar. Zelfs mensen die bewust geen haar hebben tonen daarmee een stukje van hun identiteit. Vroeger en in verschillende religieuze stromingen werd haar niet makkelijk afgeknipt (sikhs) omdat er wijsheid in zou zitten. Het zijn ook een soort voelsprieten.
De eerste fascinatie voor menselijk haar ontstond toen Marion bij de kapper haar haren liet knippen en naar het afgeknipte haar keek dat op de grond lag. Opeens verwonderde het haar dat de afgeknipte lokken als vuilnis bijeen werden geveegd en weggegooid, terwijl het eerst als sieraad haar gezicht omlijstte. Van een levend lichaamsonderdeel werd het na het doorknippen van de navelstreng (of zuurstoftoevoer) een vies en dood object. Zo wordt in een kort moment een enorm grote tegenstelling tussen aantrekken en afstoten gecreëerd. Dit gegeven bracht haar op het spoor met de afgeknipte haren te gaan werken. Te onderzoeken wanneer de haren een reactie oproepen. Je ziet een etensbord waar plukken haar op liggen en voelt een lichte afschuw, een mes en vork van haar zijn ook niet bepaald uitnodigend bestek. Het werk prikkelt, vraagt om een reactie van de beschouwer en is daardoor niet direct een smakelijk hapje om de toeschouwer te behagen.

In de loop van het creatieve proces werd de behoefte om de kijker te prikkelen minder een leidraad bij het maken van haar werk. Door de toevoeging van andere materialen, zoals parafine of foto's ontstonden nieuwe mogelijkheden. Er ontstond gelaagdheid, het werk werd mysterieuzer, vraagt om beter en aandachtiger kijken. In eerste instantie zie je eenvoudige 3-dimensionale vormen in natuurlijke aardse kleuren. Maar ben je nieuwsgierig en kom je dichterbij, dan ontdek je steeds meer. Doorzichtige lagen die elk weer andere vormen tonen. Lagen die een eigen textuur hebben, lagen die kraken, die leven, lagen die afbrokkelen. Lagen en vormen die eeuwenoud lijken en door archeologen zijn opgegraven in gebieden waar duizenden jaren geleden mensen hebben geleefd.

 

EXPOSITIES 2022/23

Scarabee H29 Arnhem

Nature Hair Experience Arnhem

Kapper | Galerie Spiegel M Spiegel Velp  

Kunstroute Renkum H40 Arnhem

EXPOSITIES 2024

Vitrine Colofon

Open Atelier: Arnhems Buiten B46   

 

WETENSWAARDIG OVER HAAR

Afgeknipt haar heeft verhalen die cultuur- en tijdgebonden zijn, vaak met politieke en of religieuze betekenis:

  • In de oude steentijd waren kappers wijze priesters en hoogst aangezien. Men geloofde dat in het haar van de mensen de ziel woonde; het afknippen was een manier om het kwaad te verwijderen en om de energie te hernieuwen. 
  • In Turkije werd vroeger het afgeknipte haar respectvol in eigen tuinen begraven om zo ook de grond te verrijken met voedingsstoffen die het bevat.  
  • Veel natuur- en spirituele volkeren zoals de Sikhs knippen hun haren nog steeds nooit af. 
  • In India werd geknipt haar vooral gebruikt voor matrassen en oliefilters; nu worden de vaak gratis gedoneerde haren door tempels aan westerse bedrijven verkocht voor verwerking in haarextenties. 
  • Denk ook aan het Grimm sprookje van Rapunzel.
  • Hier en nu wordt het afgeknipte haar nog vaak weggegooid. Tot ongeveer honderd jaar geleden werd haar van overledenen ook in schilderijen of sieraden verwerkt, de laatste jaren in pruiken en haarextensies. 
  • Sinds kort wordt er onderzoek gedaan naar verwerking van haar in kleding en isolatiemateriaal.
  • Door de tweede wereldoorlog heeft afgeknipt haar ook een zeer beladen verleden.
  • Black Power had de afrolook als symbool in de 60er | 70er jaren. 
  • Voor vrouwen die hun haar toen afknipten stond het symbool voor emancipatie.
  • Onlangs nog knipten vrouwen uit de hele wereld bij demonstraties hun haarlok af uit solidariteit met de vermoorde studente Mahsa Amini uit Iran.